همیشه بهار (بخش دوم)

استفاده دارویی

همیشه بهار به عنوان معرق، تصفیه کننده خون، پایین آورنده قند خون و ضدالتهاب پوستی مصرف سنتی دارد (امین، 1384). تنتور و عصاره گل آن به طور موضعی برای تسریع درمان زخم و کاهش تورم استفاده می شود. مصرف خوراکی تنتور و عصاره آن نیز برای پایین آوردن تب، درمان قاعدگی دردناک و درمان سرطان مؤثر می باشد. گلبرگ های خشک گیاه همیشه بهار مانند زعفران، به عنوان ادویه استفاده می شوند. همچنین گاهی این گیاه را با زعفران مخلوط کرده و به صورت تقلبی به فروش می رسانند. بوی تند گل همیشه بهار، حشره کش مؤثری است و اغلب به منظور راندن حشرات، بر روی سبزیجات پاشیده می شود (صالحی سورمقی، 1385). طبع آن سرد و خشک است. گل همیشه بهار دارای خواص قابض، قاعده آور، ضد تشنج، نیرو دهنده، مسهل صفرا، ضدعفونی کننده، مقوی، خواب آور، ادرارآور، رقیق کننده خون، ضد انگل و رفع استفراغ می باشد. در موارد کم خونی، اختلالات کبدی، گریپ، اوریون، آبله مرغان، سرخک، اولسر معده، یرقان، مبتلایان به امراض عصبی، رفع جوش های غرور جوانی، بیماری های جلدی، زخم ها و جراحات سرمازدگی اثرات مفید دارد. در استعمال خارجی به صورت تیزان یا تنتور، یک قاشق غذاخوری در یک فنجان روی زخمها مالیده می شود. به صورت کمپرس برای رگهای واریسی و از دم کرده آن محلول چشمی برای چشمهای متورم و ملتهب استفاده می شود. دم کرده 30 گرم گل همیشه بهار در آب به شکل تیزان برای پایین آورن کلسترول خون، کم کردن فشار خون به دلیل اتساع عروق سطحی، رفع التهاب و زخم معده و ناراحتی های دستگاه گوارش مؤثر می باشد. مهمترین خاصیت گل همیشه بهار جلوگیری از تجزیه خون سرطانی و اعضاء سرطانی که قابل جراحی نباشند است. دم کرده آن همچنین برای رفع اختلالات کبدی مفید بوده، اثر قاطعی روی کبد و ترشحات صفراوی دارد. لوسیون حاصل از گلبرگهای همیشه بهار پوست تاول زده را ترمیم و تقویت می کند. در مصارف خارجی برای رفع سوختگیها، ضرب دیدگی، بریدگی ها و دانه های جلدی، کورک، زگیل، سرمازدگی و اگزما و اختلالات عصبی صورت از این گیاه پمادی می سازند. لوسیون و پماد آن در رفع چین و چروک پوست صورت مؤثر است. برای درمان بیماریهای سردرد، قرمزی چشم و تب هم استفاده می شود (فلاحتگر،1381). امروزه این گیاه در داروهای هومیوپاتیک ثبت شده کاربرد دارد (حاجی آخوندی،1381). نوع پرپر و پرتقالی آن از نظر دارویی ارجحیت دارد، چرا که حاوی مقدار زیادی مواد مؤثره است. در صنعت تولید لوازم آرایشی در بسیاری از موارد از این گیاه برای نرم کردن پوست و مصارف موضعی استفاده می کنند. از رنگ نارنجی تند این گیاه برای بهبود بخشیدن حالت ظاهری دیگر مواد دارویی استفاده می شود (زمان، 1382). همیشه بهار از دارو های بسیار مؤثر در موارد خونروی شدید از بواسیر (استوارت) بوده، برای جلوگیری از خونریزی از لثه مفید می باشد. همیشه بهار قابض است و برای تنگ کردن عروق و سریعاً بند آوردن خون بسیار مؤثر است. تنتور گل همیشه بهار را برای التیام زخمها مانند مرهم روی زخم می گذارند، مانع التهاب و چرکین شدن آن می شود. خوردن شیره تازه برگ گیاه به مقدار 2-1 قاشق متوسط برای رفع قی و التیام زخمهای داخلی مفید است. خوردن پخته یا سوپ گل همیشه بهار، دارویی معمول بوده، بطوری که آمریکایی ها این گیاه را Pot herb می گویند. در فرانسه مرسوم است برای کاهش تب و عرق کردن به عنوان آرام بخش مؤثر از دم کرده آن استفاده می کنند (میرحیدر، 1382). گل های رنگارنگ همیشه بهار موجب شادابی و نشاط انسان می گردند. بعضی از ترکیبات آن مانند رزین ها خاصیت ضد قارچی، ضد باکتری و ضد ویروس دارند. علاوه بر این، گیاه برای درمان تاولهای پای اطفال گهواره ای و تسکین سوزش نوک پستان که از شیر دادن به کودک زخم شده است، بسیار مفید است (زارع زاده، 1382). همیشه بهار به صورت کرم برای رفع هر مشکلی که به التهاب ناشی از خشکی پوست مربوط می شود به کار می رود (حاجی آخوندی، 1381). همیشه بهار دارای اثر خواب آور، ضد تشنج، دفع انگل، رقیق کننده خون، مقوی اعصاب معده، کیسه صفرا و نیروی جنسی می باشد(کیانی، 1381). یک فرآورده تولید شده از عصاره گل همیشه بهار، با غلظت 5 درصد به همراه آدانتوئین به طور چشمگیر در تحریک تولید پوست در جراحی ها مؤثر بوده است. از طرفی پژوهشگران دریافته اند که پماد همیشه بهار، متابولیسم تولید گلیکوپروتئین، نوکلئو پروتئین و کلاژن را در محل مورد نظر زیاد می کند. مصرف خوراکی عصاره گل همیشه بهار، دارای خاصیت ضد باکتری، ضد ویروس، ضد اسپاسم، ضد گاستریت، ضد اسپاسمهای روده ای - معده ای و تحریک ایمنی بدن است. عصاره آبی گل همیشه بهار، بر روی استافیلوکوک اورئوس، تأثیر خوبی دارد و دارای خاصیت مقوی رحم می باشد. آزمایش های کاربرد عصاره همیشه بهار، در حیوانات آزمایشگاهی، کاهش چربی خون، اثرات ضد تومور و ضد سایتوتوکسیک را نشان داده است. از همیشه بهار در طب عوام، به عنوان ضد اسپاسم، ضد کرم و ادرار آور استفاده به عمل می آورند (صالحی سورمقی، 1385). به طور سنتی همیشه بهار برای کاهش آماس و التهاب استفاده می شده است و نیز برای درمان و شفای زخم و به عنوان یک گند زدا و ضد عفونی کننده به کار می رود. در مصرف داخلی برای درمان زخمهای درونی و آماس و التهاب مفید است. چای استریل آن برای درمان ورم ملتحمه به کار می رود (کتی، 1999).

 

اثرات آلرژی زا و تأثیرات جانبی

کرم کالندولا و مواد حاصل از همیشه بهار، هیچ گونه تأثیر جانبی آلرژی زا را نشان نداده اند. اگرچه در تحقیقاتی، اثبات شده است که مصرف مقادیر زیاد کالندولا، مانند یک مسکن عمل کرده و فشار خون را پایین می آورد. به این دلیل مصرف همیشه بهار همراه با داروهای مسکن یا کاهنده فشار خون توصیه نمی شود (پاتریک و کومار،2005). مصرف این گیاه ممکن است به طور بسیار نادر ایجاد حساسیت نماید (صالحی سورمقی، 1385). به طور خوراکی در زنان حامله و شیرده بهتر است مصرف نشود، ولی مصرف موضعی محصولات همیشه بهار در این شرایط بلامانع است. (صالحی سورمقی، 1385). 13 نوع ساپونین از همیشه بهار و دو گیاه دیگر جدا سازی شده و تعیین شده اند. فعالیتهای جهش زایی و ضد جهش زایی این محصولات با استفاده از یک روش تلقیح مایع اصلاح شده ارزیابی سالمونل و میکروزومی مورد تحقیق قرار گرفته و هیچ کدام از ساپونین ها تأثیر سمی و جهش زایی را در مقادیر آزمایشی نشان ندادند (الیاس، 1990). تأثیرات جانبی زیادی در استفاده از همیشه بهار گزارش نشده است. برخی ممکن است با مصرف آن احساس خارش پوست پیدا کنند و باید برای اطمینان از حساسیت زایی مورد تحقیق قرار گیرند. در حال حاضر برهمکنش شناخته شده ای از همیشه بهار و داروهای دیگر شناخته نشده است (ادوارد و همکاران، 1999). در صورت آلرژی به امبروسیا (Ambrosia) از این گیاه استفاده نشود، زیرا این دو گیاه از یک خانواده می باشند. تماس متناوب و بیش از حد آن با پوست می تواند سبب افزایش حساسیت شود. این گیاه نباید با همیشه بهار فرانسوی و همیشه بهار آمریکایی اشتباه گرفته شود، زیرا این گیاهان در دفع حشرات استفاد ه می شوند، اما ارزش دارویی ندارند (پاتریک، 2005). تمام محصولات گیاهی پتانسیل آلودگی با دیگر محصولات گیاهی را مانند علف کشها، آفت کشها، فلزات سنگین و داروهای گیاهی دارا هستند. علاوه بر این، واکنشهای آلرژیک می تواند برای هر محصول طبیعی در افراد حساس مشاهده شود. واکنشهای آلرژیک به همیشه بهار ممکن اما کمیاب است. چنین واکنشهایی برای تمامی افراد خانواده کاسنی ممکن است (ادوارد و همکاران، 1999). آزمایشهای انجام شده در حیوانات افزایش زمان خواب را در حیواناتی که به آنها همیشه بهار و داروهای مسکن داده شده بود گزارش داده اند، بنابراین برخی گیاه شناسان در استفاده درونی از همیشه بهار توسط بیمارانی که مسکن مصرف می کنند تذکر داده اند. تحقیقی در زمینه ارزیابی این برهمکنش های پتانسیل در انسان انجام نگرفته است (خوزه، 2005). 

 

 استفاده خوراکی

قسمت مورد استفاده، گل های لوله ای و زبانه ای بدون برگه های گریبان یا کلیه سرشاخه های گلدار و به ندرت تمام گیاه گلدار می باشد. گاهی برگهای کاپیتول های آن را هنگامی که کاملاً باز شده اند گرد می آورند و در سایه در حرارتی کمتر از 35 درجه سانتی گراد خشک می کنند (فلاحتگر، 1381). گل ها و یا گلبرگ ها بیشترین استفاده را دارند که به طور تازه یا خشک استفاده می شوند، اما در برخی موارد از برگهای آن نیز استفاده می شود (ادوارد و همکاران، 1999).

 

 استفاده های دیگر

مواد رنگی استخراج شده از گل همیشه بهار در رنگ کردن مواد غذایی و همچنین در رنگ کردن بعضی از انواع چربیها استفاده می شود (امید بیگی، 1384). از اسانس همیشه بهار در عطر سازی، و از رنگ زرد آن (کاروتنوئیدها) در صنایع آرایشی به عنوان رنگ کننده، استفاده صنعتی به عمل می آید (صالحی سورمقی، 1385). در صنایع آرایشی، از گل های این گیاه برای شستشوی موها و خارج نمودن هایلایت و در حمام گیاهی به منظور لطافت پوست و نیز به صورت کمپرس برای لکه های پوستی استفاده می گردد. همراه با بابونه و سنفیتون برای ایجاد لطافت و تیمار انواع پوستها استفاده می گردد. برای استحمام و یا تیمار صورت و محلولهای صورت مفید می باشد (بلومنتال، 1998). از روغن همیشه بهار محصولات زیادی تولید می شود که در نقاشی و تولید روغن تانگ به کار می رود (بامورتی، 2006).

 

 اثر عوامل خاکی بر همیشه بهار

اگرچه این گیاه در خاک های فقیر از نظر مواد غذایی نیز گل های زیبایی تولید می کند، ولی در این شرایط حداقل ماده مؤثره را دارا خواهد بود. بافت خاک هایی که در آنها همیشه بهار کشت می شود، باید طوری باشد که عمل تهویه به آسانی انجام گیرد (خاکهای سنگین رسی مناسب نیست). سطح زمین باید کاملاً صاف باشد، زیرا پستی و بلندی سبب آب ایستایی می شود که برای رویش گیاه خطر ناک است. Ph خاک برای همیشه بهار، بین 5/4 تا 2/8 مناسب است (امید بیگی،1376). خاک سبک، به خوبی قابل گرم شدن و مرطوب برای این گیاه مطلوب است (دوک، 1982). همیشه بهار یک خاک غنی و دارای زهکشی مطلوب را دوست دارد، اما در مقابل خاک های متوسط تا نسبتاً فقیر مقاومت خوبی دارد. بهبود کیفیت خاک می تواند سبب تولید گیاهان سالم تر و گل های بهتر شود، بنابراین می توان مقادیر زیادی کمپوست به خاک اضافه نمود. در دوره های خشک می توان هفته ای یک یا دو بار به این گیاه آب داد. برای مبارزه با علف های هرز می توان در اطراف این گیاه از مالچ استفاده نمود (کتی، 1999). جهت بررسی تأثیر شرایط استرس شوری بلند مدت بر برخی از خصوصیات فیزیولوژیک همیشه بهار، غلظت های 0و 50 و 100 mM ، NaCl مورد تحقیق قرار گرفتند. شوری بر روی اغلب خصوصیات مورد نظر تأثیر گذاشت. شوری زیاد باعث کاهش خصوصیات رشدی، پراکسیداسیون چربی و تجمع پراکسید هیدروژن شد. در استرس شدید شوری، کاهش در کل گلوتاتیون و افزایش در کل اسکوربات (ASA+AHA) مشاهده شد، که این موارد با افزایش گلوتاتیون رداکتاز همراه بود و فعالیت اسکوربات پراکسیداز در برگها مشاهده شد.به علاوه، شوری باعث کاهش میزان سوپر اکسید دیسموتاز و فعالیت کمتر پرکسیداز شد (آمیکو و خاوری نژاد، 2004).

 

 نیازهای غذایی و توصیه های کودی

نیاز به استفاده از کودها بستگی به وضعیت خاک از لحاظ عناصر غذایی و نیز تاریخچه گیاهان قبلی کشت شده در مزرعه دارد. آزمایش هایی که پاسخ همیشه بهار را به مقادیر مختلف نیتروژن مقایسه می کنند، پیشنهاد دادند که بیوماس گیاهی به تمام مقادیر نیتروژن پاسخ می دهد، اما نکته مهم اینجاست که این پاسخ لزوما در جهت افزایش تولید بذر نیست. با توجه به اینکه جذب عناصر غذایی در بذر زیاد نیست استفاده اندک از کودهای غیر آلی یا آلی کافی است (شالز، 1998).

 

 اثر نیتروژن

یکی از عناصر اصلی مورد نیاز گیاه نیتروژن است. اغلب ترکیبات آلی در گیاهان حاوی نیتروژن هستند که از میان آنها اسیدهای آمینه، اسیدهای نوکلئیک، بیشتر آنزیم ها و ترکیبات انتقال انرژی مثل آدنوزین دی فسفات و آدنوزین تری فسفات را می توان نام برد. اگر گیاه برای تولید این مواد نیتروژن در دسترس نداشته باشد، نمی تواند به زندگی ادامه دهد. نیتروژن در گیاهان به صورت نیترات یا آمونیوم جذب می شود. در گیاه، نیترات نیز به آمونیوم تبدیل شده و با ترکیبات کربنی درون گیاه ادغام شده و گلوتامیک اسید را می سازد که آن هم به نوبه خود به بیست اسید آمینه مختلف تبدیل می شود که از آنها پروتئینها ساخته می شوند. وقتی کمبود نیتروژن وجود داشته باشد، کربوهیدرات در سلولهای گیاهای ساخته و انباشته شده و باعث ضخیم تر شدن دیواره ها می شود. زمانی که نیتروژن به اندازه کافی باشد و شرایط برای رشد مناسب باشد، با کربوهیدرات های درون گیاه ترکیب شده و پروتئین ساخته می شود و به این ترتیب کربوهیدرات کمتری در اندام های رویشی انباشته می شود و در نتیجه پروتوپلاست بیشتری ساخته می شود و گیاه آبدارتر می شود که این مسأله برای گیاهانی نظیر غلات اثر سوء داشته و ممکن است باعث ورس آنها شود. همچنین گیاهان آبدار حساسیت بیشتری به آفات و بیماری ها دارند (تیسدل و نلسون، 1370، سالار دینی، 1362، تامپسون، 1982). نیتروژن زیاد برای همیشه بهار مناسب نیست، زیرا سبب تحریک رشد رویشی و کاهش رشد زایشی آن و در نتیجه کاهش تعداد گل ها می شود (امید بیگی، 1376).

 

تاریخ و فواصل کاشت

تاریخ کاشت با توجه به وجود پدیده های اقلیمی مانند تغییرات دما، رطوبت و.... در هر منطقه متفاوت بوده، برای حصول حداکثر عملکرد، بهترین تاریخ کاشت باید مورد توجه قرار گیرد. اواخر زمستان (نیمه دوم اسفند)، زمان مناسبی برای کاشت همیشه بهار است. بذر ها در ردیف هایی به فاصله 40 تا 50 سانتیمتر کشت می شوند. عمق بذر همیشه بهار در موقع کشت، باید 2 تا 3 سانتی متر باشد (امید بیگی، 1374). 

 

 زمان برداشت محصول

برداشت این گیاه معمولاً از اوایل خرداد تا شهریور ادامه دارد، ولی بهترین زمان برداشت در مرداد ماه می باشد (صمصام شریعت، 1382).

 

 نیازهای اکولوژیک

از آنجا که منشأ این گیاه نواحی گرم مدیترانه است، در طول رشد به گرما و همچنین تابش نور نیاز دارد. همیشه بهار به خوبی قادر است خشکی را تحمل کند. بذر ها در دمای 8 تا 10 درجه سانتی گراد پس از 4 تا 5 روز جوانه می زنند. کشت این گیاه در مناطقی که میانگین درجه حرارت در ماه خرداد 17 تا 18 درجه سانتی گراد و در ماههای تیر و مرداد حدود 20 درجه سانتی گراد باشد، موفقیت آمیز خواهد بود. همیشه بهار درجه حرارت های پایین را به خوبی تحمل می کند. حتی برای مدت محدودی قادر به تحمل درجه حرارتهای زیر صفر است (امید بیگی، 1382). دوره رویشی این گیاه طولانی (بین 200 تا 210 روز) است. چنانچه هوا در فصل پاییز خیلی سرد شود و درجه حرارت به زیر صفر برسد، گیاه قادر به ادامه رویش نخواهد بود.

بذرها 5 تا 6 سال قوه رویشی مناسبی دارند. همیشه بهار رشد و نمو سریعی دارد، به طوری که 40 تا 50 روز پس از سبز شدن بذر، گیاهان به گل می نشینند. اگر گل ها بلافاصله پس از باز شدن چیده شوند، جوانه های زایشی جدید به وجود می آورند. در ایران اولین گل ها اواخر بهار (اوایل خرداد) ظاهر می شوند و تا اواخر پاییز، قبل از بروز سرما همچنان روی گیاه مشاهده می شوند (امید بیگی، 1384). زمان گل دادن آن خرداد تا شهریور ماه است (فلاحتگر،1381). این گیاه می تواند در جنوب انگلیس به صورت دو ساله کشت شود، به این دلیل تصور می شود که به زمستان مقاوم است (ادوارد و همکاران، 1999). همیشه بهار با آب و هوای اروپایی سازگاری دارد، اگر چه به نظر می رسد بومی مدیترانه می باشد. در حال حاضر در مزارع میزان بذری معادل 1000 تا 1500 کیلوگرم در هکتار از این گیاه حاصل می شود، اما با بهبود سیستم های تولید و انتخاب واریته های مناسب این میزان می تواند به دو برابر برسد. به همین دلیل همیشه بهار برای کشاورزان اروپایی و در تولید گیاهان روغنی بسیار جذاب است (کتی، 1999).

 

1 تناوب کاشت

پس از برداشت همیشه بهار، می توان هر نوع گیاهی را کشت نمود. همیشه بهار را نباید با فاصله زمانی کمتر از دو سال در همان زمین کاشت (امید بیگی، 1376).

 

 آماده سازی خاک

در فصل پاییز زمین را شخم عمقی زده، پس از افزودن کودهای شیمیایی مورد نیاز، آنها را با دیسک به عمق 15 تا 20 سانتیمتری زمین فرو می کنند و اواخر زمستان زمین را تسطیح می نمایند. عمل تسطیح باید به خوبی صورت گیرد، به طوری که زمین فاقد هر گونه پستی وبلندی باشد تا سبب آب ایستایی (غرقابی) نشود (امید بیگی، 1384). آماده سازی بستر کاشت بذر تأثیر معنی داری بر عملکرد همیشه بهار دارد. بهتر است بقایای گیاهان زراعی قبلی توسط انجام شخم، قبل از زراعت دوم جهت آماده سازی بستر بذر با خاک مخلوط شود. اگر مشکل علف های هرز وجود دارد، یا مقادیر زیاد بقایای گیاهی از گیاهان قبلی باقی مانده است، باید آنها را با استفاده از علف کشهایی مانند گلایفوزیت از بین برد. یک بستر بذر نرم اما یکنواخت برای کشت موفق همیشه بهار مورد نیاز است. این مورد با انجام شخم زود هنگام انجام پذیر است. بدین وسیله می توان به یخبندان اجازه داد که در شکستن کلوخه ها کمک کند و سپس قبل از کاشت برای شخم کم عمق از تجهیزات مربوطه استفاده نمود. در صورتی که رطوبت باقی مانده خاک زیاد باشد و یا احتمال فشردگی وجود داشته باشد عملیات زراعی باید به حداقل برسد (بلومنتال، 1998).

 

 روش کاشت

کاشت و تکثیر همیشه بهار به وسیله بذر صورت می گیرد. گیاهان را در زمان مناسب به صورت ردیفی در زمین اصلی کشت می کنند. به منظور تسریع و هماهنگی در رویش بذر، آبیاری زمین پس از کاشت ضرورت دارد (امید بیگی، 1384). با آن همه فراوانی و پراکندگی که این گیاه در بعضی نواحی دارد، به پرورش آن غالباً به عنوان گیاه زینتی توجه می شود. تکثیر همیشه بهار در زمینهای قابل نفوذ و نسبتاً مرطوب که کود کافی، بویژه کودهای نیتروژنی و فسفر دار داشته باشند به وسیله کاشتن میوه (دانه) صورت می گیرد. برای تکثیر گیاه ابتدا دانه ها را درگلخانه که گرمای مناسبی داشته باشد، می کارند. سپس گیاه جوان حاصل را درامتداد خطوطی با فاصله 80 سانتیمتر به نحوی نشا می کنند که هر گیاه از دیگری حداقل 40 تا 45 سانتی متر فاصله داشته باشد. با استفاده از روش گلخانه، قبل از فروردین تا اوایل اردیبهشت، می توان گیاه جوان حاصل را به زمین اصلی انتقال داد. لذا با این عمل حدود یک ماه، زمان بهره برداری جلو می افتد. یعنی در واقع کاپیتولهای گیاه زودتر از موعد معین به بازار عرضه می گردند. بدون استفاده از گلخانه نیز می توان عمل تکثیر را انجام داد. به این نحو که دانه ها را در شیارهایی به عمق 3 سانتیمتر کاشته و رعایت کرد که در هر 40 سانتی متر فاصله، 2 تا 3 دانه کاشه شود. روی دانه ها را نیز باید به علت مجاور بودن با هوا که اغلب ممکن است سرد و نا مساعد باشد از یک قشر نازک خاک مناسب پوشانید. با این روش پس از اینکه دانه ها به گیاهان جوان تبدیل گردیدند، فواصل آنها را به میزان مناسب رسانده و بوته های اضافی را خارج و یا به محل دیگر که قبلا آماده شده است انتقال می دهند. پس از برداشت محصول آنها را یا به طور طبیعی در سایه و یا در اتاقهای مخصوص که هوای گرم جریان داشته باشد و یا در خشک کن با حرارت 35 تا 40 درجه سانتی گراد خشک می نمایند و پس از خشک شدن، آنها را در بسته های کنفی 20 تا 30 کیلوگرمی بسته بندی و به بازار عرضه می نمایند (صمصام شریعت، 1382).

 

 مراقبت و نگهداری

پس از رویش، زمانی که گیاهان 3 تا 5 برگی شدند، چنانچه در طول ردیفها تراکم زیادی داشته باشند، باید آنها را طوری تنک کرد که فاصله دو بوته از هم به 5 تا 8 سانتی متر برسد. چون دوره رویشی همیشه بهار طولانی است (از فروردین تا قبل از سرد شدن هوا)، باید علفهای هرز را در طول رویش گیاهان یک تا دو بار وجین کرد. برای مبارزه با علفهای هرز همچنین می توان از علف کشهای مناسب استفاده نمود. قبل از کاشت بذر می توان از علف کش ماوران (به مقدار سه کیلوگرم در هکتار) به صورت محلول پاشی استفاده نمود. در مرحله ساقه دهی نیز می توان از علف کش دوآل به مقدار سه کیلوگرم در هکتار استفاده نمود. اوایل تابستان (تیر- مرداد)، چنانچه برگهای قسمتهای پایینی گیاه زرد و گل های کوچکی نیز تشکیل شدند، گیاهان را باید از فاصله 15 سانتیمتری برید. سپس همزمان با آبیاری، 30 تا 40 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به خاک اضافه نمود. برگردان کردن خاک بین ردیفها، سبب تسریع در رشد گیاهان می شود. در این حالت گلدهی پس از 2 تا 3 هفته شروع می شود و تا قبل از بروز سرما همچنان ادامه می یابد. ممکن است گیاهان از اوایل تابستان به وسیله برخی عوامل بیماریزای قارچی نظیر سفیدک آلوده شوند. برای مبارزه با آن می توان از قارچ کشهای سولفوره استفاده کرد. قارچ لکه برگی از بیماریهایی است که همیشه بهار را تهدید می کند. در این بیماری، ابتدا لکه های سبز روشنی در سطح برگهای آلوده ظاهر می شوند، سپس این لکه ها سفید رنگ و بعد قهوه ای شده و در نهایت برگها می ریزند. برای مبارزه با آن می توان از قارچ کش زینب استفاده نمود (داک، 1982). برخی آفات در طول رویش همیشه بهار خسارتهای زیادی به بار می آورند. از آفات مهم این گیاه، می توان از شب پره برگخوار جالیز و صیفی نام برد. رعایت فاصله کشت، وجین علفهای هرز و مبارزه شیمیایی با لاروهای سن اول نقش عمده ای در مبارزه با آن دارد (امید بیگی، 1384).

این گیاه می تواند خشکی را تحمل کند، ولی برای افزایش کیفیت مواد مؤثره باید تحت آبیاری منظم و مناسب قرار گیرد. رطوبت زیاد برای همیشه بهار مضر است و خطر گسترش بیماریهای قارچی را افزایش می دهد (امید بیگی،1384).

همیشه بهارحساس به سفیدک پودری، کرم صد پا، زنگ، ویروس موزائیک خیار، نقطه برگی، پوسیدگی ساقه، بلایت برگ، حلزونها، کرمها، شته ها، ملخ ها، تریپس، سوسکهای نقطه دار و نماتودها می باشد (پاتریک، 2005). سوسک بلیستر (جوش دار) سیاه از برگها تغذیه می کند. مصرف گرد سوین می تواند این آفت را کنترل کند. شته ها عصاره گیاه را استخراج نموده می توانند سبب بروز آلودگی شدید شوند. کنترل آنها با اسپری مالاتیون، روتنون یا اسفات مقدور است. زنجره ها و جیرجیرکها را نیز می توان با استفاده از مالاتیون، سوین، اسفات، روتنون، گرد دیازینون و یا متوکسیکلر کنترل کرد (مارتین، 2005). در این گیاه بیماری بوتریتیس گزارش شده است. این بیماری در شرایط مرطوب تحریک می شود. سفیدک نیز مخصوصا در انتهای فصل در این گیاه مشاهده شده است، اگرچه، تأثیر آن بر روی محصول بذر به خوبی شناخته شده نیست. اسکلروتینیا نیز در کاشت این گیاه مشاهده شده، اسکلروتیا در بذور برداشت شده آنها دیده می شود. از وینکلوزولین (رونیلان) در طول دوره گلدهی یا ایبرودیون (روورال) در هنگام شروع ریزش برگهای گل، به ترتیب، می توان برای کنترل بوتریتیس و اسکلروتینیا استفاده نمود. در کاهش خطرات اسکلروتینیا، کنترل زراعی نیز قابل توصیه است. همیشه بهار را نباید در فاصله زمانی کمتر از شش سال در یک زمین مشابه و نیز به عنوان جزئی از تناوبهای فشرده با دیگر گیاهان حساس مانند منداب و آفتابگردان کاشت (ادوارد و همکاران، 1999).

همانند بسیاری گیاهان زراعی دیگر، همیشه بهار به طور جدی از رقابت با علف های هرز برای رطوبت، عناصر غذایی و نور خورشید، مخصوصاً در دوره پس از جوانه زنی آسیب می بیند و تأثیر می پذیرد (شالز، 1999). با کاشت در فاصله ردیف های بیشتر، حدود 50 سانتیمتر، وجین مکانیکی می تواند انجام گردد. وجین این گیاه در مرحله 2 تا 4 برگی رشد آن به دلیل وجود خطر آسیب به گیاه مناسب نیست (شالز، 1999). با کاشت در زمان مناسب و در بستر بهینه کاشت، رشد اولیه همیشه بهار سریع خواهد بود و می تواند توسعه علفهای هرز را سرکوب نماید (بلومنتال، 1998).

کنترل شیمیایی علف های هرز در بسیاری از کشورهای اروپایی به دلیل عدم وجود علف کش اختصاصی برای همیشه بهار محدود می باشد. قبل از کاشت، اسپری نمودن گلایفوزیت (به میزان 720 تا 1440 گرم در هکتار) می تواند برای کنترل علفهای هرز در حال جوانه زدن یا رفع مشکلات ناشی از علف های هرز چند ساله به کار رود. آزمایش های انجام شده در انگلیس بر روی هر دو مورد مصرف قبل و بعد از کاشت علفکش ها تحقیق نموده اند. انتخابهای بسیار محدودی برای مصرف پس از جوانه زدن علفکش ها وجود دارد. آزمایشهای انجام شده در انگلیس محدوده وسیعی از علفکش های بالقوه را ارزیابی نمودند و نتیجه گرفتند که علفکش های قبل از جوانه زنی مانند تریفلورالین، ایزوکسابن و پروپاکلور برای این گیاه زراعی بی خطر می باشند. دیگر علف کش های مورد آزمایش شامل پندیمتالین (استامپ) و متازاکلر(بوتیزان) می باشد، اما این موارد می توانند سبب ایجاد خسارت به گیاهان زراعی در برخی فصول و در مقادیر مصرف خاص شوند. نتایج مطلوبی در هلند و از مصرف آسولام (آسولاکس) به میزان 4 لیتر در هکتار برای کنترل برخی علف های هرز به دست آمده است (کتی، 1999).

 

 برداشت محصول

همیشه بهار به سرعت رشد کرده، گل ها اغلب از اواخر بهار (اوایل خرداد) باز و قابل برداشت می شوند. پس از چیدن گل ها همواره گل های جدیدی به وجود می آیند، به طوری که برداشت گل ها را می توان تا قبل از بروز سرما همچنان ادامه داد. برای تسریع در کار، بهتر است گل ها همراه با کاسبرگ برداشت شوند، آنگاه گل ها را از کاسبرگ ها جدا نمود. البته می توان گل ها و کاسبرگ ها را با هم خشک نمود. برای اینکه گلبرگ ها رنگ خود را از دست ندهند و کیفیت مطلوبی داشته باشند، گل ها را باید به سرعت خشک کرد. اگر مقدار گل ها کم باشد، می توان آنها را در سایه و در سطح زمین با ضخامت کم پخش نمود، ولی چنانچه مقدار آنها زیاد باشد، باید از خشک کنهای الکتریکی با دمای 35 تا 40 درجه سانتی گراد استفاده کرد. از آنجا که گل های خشک شده به شدت جاذب رطوبتند، باید بلافاصله پس از خشک شدن در کیسه های مناسب بسته بندی شوند (هورناک،1988). مقدار محصول گل خشک شده همراه با کاسبرگ، 1 تا 2 تن در هکتار و بدون کاسبرگ 350 تا 400 کیلوگرم در هکتار خواهد بود. نسبت گل تازه (همراه با کاسبرگ) به گل خشک، 5 به 1 و نسبت گل تازه (بدون کاسبرگ) به گل خشک، 6 به 1 می باشد (امید بیگی، 1384). گل های تازه برداشت می شوند. کل گل ها یا گلبرگ ها را با قرار دادن بر روی کاغذ و به دور از نور مستقیم بدون حرارت بسیار زیاد یا با جریان هوا خشک می کنند و در این هنگام نباید بر روی یکدیگر قرار گیرند. در صورتی که رنگ گلبرگ ها در هنگام خشک کردن برود، به این معناست که به طور مناسبی خشک نشده اند (شالز، 1999).

 

 اهداف اصلاحی و انتخاب واریته

اهداف اصلاحی این گیاه شامل بهبود صفات ظاهری مانند اندازه و رنگ گل می باشد، اگرچه برروی خصوصیات زراعی آن نیز کار شده است. در آزمایشهای انجام شده در انگلیس، بذور موجود مورد مقایسه قرار گرفته اند و تفاوت در خصوصیات گیاهی مانند تعداد روز تا گلدهی، ارتفاع گیاه، مقدار محصول، محتوی روغن و اسید کالندیک بررسی شده است. در هلند نیر یر روی این گیاه تحقیقاتی انجام شده و میزان محصول بذر 1500 تا 2500 کیلوگرم در هکتار و محتوی روغن 14 تا 20 درصد و کالندیک اسید روغن 55 تا 60 درصد به دست آمده است. خصوصیتهای گوناگون گیاه توسط انجام فعالیتهای اصلاحی بهبود یافته است و ارقام مناسبی برای استفاده های تجاری در حال حاضر موجود است (مارتین، 2005).